[Đừng bỏ qua] 5+ công dụng tuyệt vời của quả bồ kết ít người biết

Nhắc đến bồ kết, nhiều người nghĩ ngay đến công dụng dùng để gội đầu, mượt tóc. Tuy nhiên, loại thảo dược này còn có nhiều công dụng khác.

Bồ kết rất quen thuộc đối với người dân Việt Nam, và đến hiện nay dù cuộc sống phát triển nhưng vẫn nhiều gia đình sử dụng bồ kết mỗi ngày. Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về công dụng của loại dược liệu này trong bài viết dưới đây.

Thông tin tổng quan về cây bồ kết

Cây bồ kết được trồng khá phổ biến tại Việt Nam tại vùng đồi núi và trung du. Cây bồ kết còn được trồng làm bóng mát, cây phát triển lớn và lâu đời. Cùng khám phá những đặc điểm sinh học, phân loại đặc biệt từ loại cây này.

Cây bồ kết là gì?

Cây bồ kết có tên khoa học trên thế giới là Fructus Gleditschiae, thuộc họ vang. Chúng còn có nhiều tên gọi khác nhau như: bồ kếp, tạo giáp, trư nha tạo giáp.  Chúng được dùng trong cuộc sống sinh hoạt hằng ngày như sông hơi, gội đầu, hoặc làm vị thuốc điều trị một số bệnh về da dầu, vàng da, tiêu chảy,…

Đặc điểm sinh học

 Là cây thân gỗ chúng sống lâu năm, có thể cao đến 5 – 10m. Cây chia thành nhiều nhánh nhỏ khác nhau để phát triển và có gai cứng. Cây bồ kết có lá kép, mỗi lá có từ 3 – 4 chét lá, trong đó chét ở giữa là chét lớn nhất và các bên là chét con. Mặt trên của lá có lông và phiến lá, xung quanh có răng cưa.

Cây bồ kết cũng cho hoa vào mỗi năm, hoa của cây màu trắng tinh. Quả bồ kết dài, chi thành từng đốt nhỏ cong nhẹ, bên trong chứa mỗi đốt một hạt gần giồng  quả me.

Thành phần hóa học

Theo nhiều nghiên cứu y học cho biết cây bồ kết chứa rất nhiều Saponin và đến 8 loại hợp chất Flavonoid. Đây đều là những thành phần được dùng trong y khoa giúp chữa bệnh và tăng cường sức khỏe, sức đề kháng cho con người.

Phân bố chính

Cây bồ kết được phân bố rất nhiều ở các quốc gia khác nhau, điển hình là Việt Nam và Trung Quốc. Tại Việt Nam, những địa phương trồng nhiều loại cây này nhất phải kể đến Bắc Ninh, Quảng Ninh, Hải Phòng, Nghệ An, Nam Định,…chủ yếu ở những vùng nông thôn.

Phân loại cây bồ kết

Trên thế giới bên cạnh giống bồ kết truyền thống mà chúng ta thường thấy tại Việt Nam thì vẫn còn hai loại bồ kết giống khác. Chúng được trồng các vùng đất khác, đó là bồ kết tây được trồng nhiều ở Úc. Chúng được dùng làm bóng mát, đường phố. Một loại nữa là bồ kết ba gai ở miền đông bắc Mỹ thuộc giống cây thân gỗ cũng được trồng phổ biến tại đây.

Bộ phận thu hái, chế biến và bảo quản

Loại cây này có thể thu hái được nhiều bộ phận khác nhau như quả bồ kết, hạt bồ kết và gai bồ kết. Mỗi một loại được chế biến khác nhau và ứng dụng cho nhiều việc khác nhau, tùy vào nhu cầu của người dùng.

• Quả bồ kết: Người ta sẽ hái những quả bồ kết chín chuyển để đem về phơi khô đến khi chuyển sang màu đen là được. Người ta có thể dùng ngay cả khi còn hạt với mốt ố công dụng như xông hoặc gội đầu. Ngoài ra cũng có thể lọc hết hạt đem đi sấy khô hoặc đốt cháy và nghiền thành bột mịn.
• Hạt bồ kết: Được lấy từ những quả bồ kết chín và lọc hạt để sây khô.
• Gai bồ kết: Được hái ở trên cây bồ kết, sau đó đem về và sấy khô. Trong gai bồ kết chứa rất nhiều thành phần kháng khuẩn chống nấm hiệu quả. Vì thế mà người ta sử dụng gai bồ kết để chữa chứng tụ cầu vàng.

Để bảo quản tất cả những thành phẩm, bạn cần cho chúng vào túi bóng và buộc kín, đặt ở những không gian thoáng mát, khô ráo, tránh nơi ẩm ướt. Thành phẩm có thể để được dùng trong thời gian dài và dùng dần.

5 công dụng tuyệt vời từ quả bồ kết

Qảu bồ kết mang lại rất nhiều công dụng hữu ích cho người dùng. Dưới đây là top 5 lợi ích bạn nhất định phải biết:

Duy trì mái tóc chắc khỏe

Công dụng đầu tiên cần phải nhắc đến khi nói tới quả bồ kết chính là giúp duy trì mái tóc chắc khỏe, óng mượt và suôn mềm. Từ lâu thì bồ kết đã được ông cha ta sử dụng trong việc chăm sóc mái tóc mỗi ngày. Sở dĩ có được công dụng này là nhờ trong quả bồ kết chứa rất nhiều Saponaretin và Flavonozit giúp chuyển hóa tuyến bã nhờn trên da đầu. Làm cho tóc chắc khoẻ từ sâu bên trong, ngăn ngừa việc rụng tóc.

Ngoài ra, trong quả bồ kết cũng có nhiều Protein, Canxi và nhiều nguyên tố khác. Giúp chân tóc khỏe mạnh, ngăn chặn những yếu tố tác động từ bên ngoài làm tóc gãy rụng. Chính vì thế mà từ xưa đến nay, quả bồ kết luôn được dùng để làm nước gội đầu, chăm sóc mái tóc chắc khỏe.

Hỗ trợ điều trị bệnh lý về da đầu

Bên cạnh công dụng chăm sóc mái tóc thì quả bồ kết còn được dùng để hỗ trị các bệnh lý về da đầu. Bởi trong quả bồ kết có các thành phần tự nhiên, an toàn giảm tiết bã nhờn, chữa bệnh nấm da đầu, vảy nến, viêm da đầu, giảm lượng gàu tiết ra đáng kể. Ngay cả khi bạn làm việc trong môi trường bụi bẩn, mồ hôi, khói bụi, ô nhiễm cũng không ảnh hưởng.

Ngăn ngừa rụng tóc

Rụng tóc là tình trạng bệnh lý thường xuyên xảy ra ở nhiều người do nhiều nguyên nhân như viêm da, thức đêm nhiều, mệt mỏi căng thẳng và phụ nữ sau khi sinh. Để giảm thiểu và ngăn chặn tình trạng này, lời khuyên hữu ích là nên sử dụng quả bồ kết. Loại quả này không chỉ giúp ngăn chặn tình trạng rụng tóc, gãy tóc, xơ cứng mà còn kích thích mọc tóc nhanh.

Hợp chất Flavonoid có trong quả bồ kết giúp chống oxy hoá và hồi phục các nang tóc bị tổn thương, hình thành nên tế bào mới kích mọc tóc nhanh. Đồng thời Flavonoid còn giúp ngăn chặn sự phát triển của những nang tóc xấu, gây ức chế sự phát triển và giảm tình trạng rụng tóc với những người bị rụng tóc do cơ địa.

Hỗ trợ điều trị các bệnh mụn nhọt, vàng da

Công dụng tiếp theo mà quả bồ kết mang lại cho con người chính là chữa bệnh vàng da và mụn nhọt do thời tiết, cơ địa. Bởi trong thành phần của quả bồ kết có chứa chất kháng khuẩn tự nhiên. Tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, nấm da đầu, điều trị mụn nhọt, lở loét do cơ địa, thời tiết. Ngay cả khi bạn bị nhiễm trùng, vết thương hở cũng có thể dùng quả bồ kết ngâm nước nóng để rửa, sát trùng vùng da bị tổn thương.

Điều trị bệnh về đường hô hấp, cảm sốt

Bên cạnh những công dụng tuyệt vời kể trên thì quả bồ kết còn giúp giảm tình trạng cảm cúm, cảm lạnh, viêm amidan, viêm họng do thời tiết gây ra. Người ta dùng phương pháp xông hơi nóng từ quả bồ kết. Hương thơm dịu nhẹ, đặc trưng từ bồ kết giúp long đờm, toát mồ hôi ra bên ngoài, giảm nhanh các triệu chứng ho, sốt, viêm họng, cân bằng lại sức khỏe.

Một số bài thuốc chữa bệnh trong dân gian từ quả bồ kết

Trong dân gian từ xa xưa đến nay vẫn lưu truyền những bài thuốc chữa bệnh từ cây bồ kết vô cùng hữu hiệu. Cho đến ngày hôm nay nhiều gia đình vẫn sử dụng cách này để chữa bệnh hoặc chăm sóc sức khỏe của bản thân và gia đình. Một số bài thuốc phải kể đến như:

• Bài thuốc trị mụn nhọt: Người mắc bệnh chỉ cần dùng một ít đương quy, xuyên khung, sinh kì và trái bồ kết, đem sắc thành nước uống. Ngày uống 3 lần sáng -trưa – tối không sử dụng sang ngày hôm sau.
• Bài thuốc trị mụn bọc do nóng gan: Bạn chỉ cần lấy một ít bồ công anh và trái bồ kết cho vào nồi sắc nước uống mỗi ngày.
• Bài thuốc trị viêm abidan: Dùng đúng 10 trái bồ kết có trọng lượng gần giống nhau và sắc nước uống. Ngày chia làm 2 lần để uống và không để sang ngày hôm sau.

• Bài thuốc trị viêm xoang: Đốt trái bồ kết (3 – 5 quả) và xông khói vào mũi, nếu bạn bị nghẹt mũi, khó thở thì tình trạng này cũng nhanh chóng giảm dần.

• Bài thuốc trị đau răng: Nướng trái bồ kết lên bếp lửa để dậy mùi thơm, sau đó ngâm chúng vào rượu trong một ngày đêm. Người bị đau răng ngậm lấy nước này trong khoảng 5 phút rồi nhổ đi. Thực hiện đều đặn sáng tối trong nhiều ngày để thấy tình trạng đau răng giảm và mất dần.
• Bài thuốc trị ghẻ lở lâu năm: Bạn dùng 19 trái bồ kết có trọng lượng giống nhau cho vào cối và giã nhỏ. Cho hỗn hơn này vào dạ dày heo, buộc chặt và đem đi luộc chín. Sau đó, bạn bỏ phần bồ kết ở bên trong ra và ăn dạ dày, bệnh ghẻ lở được điều trị từ bên trong và mất dần khi sử dụng món ăn này thường xuyên.

Lưu ý khi sử dụng cây bồ kết trong cuộc sống hằng ngày

Không thể phủ nhận những lợi ích tuyệt vời mà cây bồ kết mang lại cho người dùng. Tuy nhiên trong quá trình sử dụng, bạn cũng lưu ý những điều sau để tránh việc dùng quá liều, gặp tác dụng phụ.

• Nếu bạn sử dụng bất kì bộ phận nào của cây bồ kết để uống, sắc nước cần phải được chế biến thật kĩ, nếu không sẽ có độc tính nguy hiểm cho cơ thể.
• Trong trường hợp bạn uống và gặp các tình trạng như đau đầu, khó thở, buồn nôn, choáng váng, bạn cần ngưng sử dụng ngay và đến cơ sở y tế để thăm khám.
• Không sử dụng quả bồ kết để uống đối với phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú, vì có thể gây sinh non hoặc dị tật ở trẻ nhỏ rất nguy hiểm.
• Người tỳ vị yếu không nên sử dụng quả bồ kết vì có thể gây đau bụng, chướng bụng, rối loạn tiêu hóa.
• Không dùng cách trị bênh từ quả bồ kết cho những người bị bệnh về dạ dày, tá tràng, đường tiêu hóa,…
• Những người cao tuổi, người có sức đề kháng kém cũng không nên sử dụng loại quả này để chữa bệnh.

Trên đây là một số thông tin về quả bồ kết được sử dụng nhiều trong cuộc sống hiện nay. Hi vọng qua đây giúp bạn hiểu hơn về loại quả này cũng như biết cách chăm sóc bản thân và gia đình mình.