[10+] Ghi nhớ quan trọng khi trị viêm xoang bằng phương pháp khí dung

Trị viêm xoang bằng phương pháp khí dung là hình thức điều trị tại chỗ được sử dụng phổ biến nhất hiện nay.  Chỉ cần nắm rõ về cách thức cũng như các nguyên tắc thực hiện thì người bệnh hoàn toàn có thể thực hiện ngay tại nhà để tiết kiệm thời gian.

Phương pháp khí dung là gì?

Khí dung là phương pháp sử dụng thiết bị máy phun khí theo dạng sương mù li ti nhằm đưa dung dịch thuốc đã được pha chế sẵn thẩm thấu sâu vào bên trong xoang mũi. Theo đó, dưới áp lực nén khí của thiết bị sẽ giúp khuếch tán thuốc thành khí dạng hạt nhỏ khoảng 50 micron và đi sâu vào niêm mạc bị viêm nhiễm, tổn thương.

Hiện nay có 2 loại thiết bị khí dung được sử dụng phổ biến gồm:

• Máy khí dung tai – mũi – họng: hạt khí sau khi được khuếch tán hơi to, đọng lại ở khu vực niêm mạc đường hô hấp trên.
• Máy khí dung dành cho hệ thống hô hấp dưới: hạt khí được phát ra có kích thước nhỏ li ti giúp chúng dễ dàng thẩm sâu vào đường hô hấp dưới.

Thiết bị khí dung có tác dụng trị bệnh gì?

Thiết bị khí dung có công dụng điều trị một số bệnh lý sau đây:

• Viêm xoang, viêm xoang dị ứng
• Viêm mũi họng
• Hen suyễn
• Viêm khí quản
• Phổi tắc nghẽn mãn tính
• Viêm phế quản
• Viêm thanh quản
• Viêm mũi dị ứng
• …

Tác dụng của phương pháp khí dung đối với bệnh viêm xoang

Viêm xoang là một căn bệnh dễ có xu hướng chuyển biến sang mạn tính. Lúc này, bệnh sẽ xuất hiện một số các triệu chứng như đau nhức, sưng viêm, đỏ ngứa…trong các hốc xoang đang bị tắc nghẽn.

Theo các chuyên gia thì hầu hết các trường hợp mắc bệnh viêm xoang đều xuất phát từ vi khuẩn, vi trùng, từ đó tạo ra lượng lớn dịch nhầy khiến cho các lỗ xoang bị bít tắc do dịch không được dẫn lưu tốt. Không những vậy, một số trường hợp bị viêm xoang có thể là do sức đề kháng cơ thể kém, cơ địa dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp, có cơ địa dễ bị dị ứng…

Khi mắc bệnh viêm xoang, viêm xoang mạn tính thì hầu hết người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng sau:

• Đau nhức khu vực xoang mũi
• Sổ mũi
• Nghẹt mũi
• Chảy nước mũi ra ngoài hoặc chảy ngược vào trong họng
• Đau đầu
• Mệt mỏi, choáng váng, suy nhược

Để có thể khắc phục được những triệu chứng khó chịu này thì rất nhiều người bệnh đã chọn lựa phương pháp khí dung. Phương pháp này có những ưu điểm vượt trội hơn rất nhiều so với các phương pháp dạng uống và tiêm. Chẳng hạn như:

• Thời gian tác động của thuốc khí dung khá nhanh, chỉ mất khoảng 3 – 4 tiếng, khả năng hấp thu thuốc khí dung đạt vào khoảng 2 nhờ vào lực nén của thiết bị.
• Giúp thuốc đi trực tiếp vào các vị trí tổn thương như thanh quản, khí quản, phế quản, xoang mũi, phế nang hay niêm mạc họng.
• Hạn chế được tác dụng phụ của thuốc tốt hơn so với đường uống và tiêm. Chẳng hạn như thuốc corticoid – có thể gây tác dụng phụ là tăng nguy cơ viêm loét dạ dày, rạn dạ, loãng xương…nếu sử dụng trong thời gian dài.

Chính nhờ những ưu điểm như vậy mà điều trị viêm xoang bằng phương pháp khí dung đặc biệt được áp dụng nhiều. Ngoài bệnh viêm xoang thì những trường hợp người bệnh muốn cắt nhanh cơn hen suyễn bằng phương pháp này cũng rất đạt hiệu quả tốt hơn so với phương pháp tiêm hoặc uống.

Các loại thuốc được dùng điều trị viêm xoang bằng phương pháp khí dung

Tùy theo mỗi loại bệnh cũng như mức độ nặng nhẹ của bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc phù hợp và an toàn cho người bệnh. Chẳng hạn như:

• Những người bệnh bị viêm mũi – xoang – họng dị ứng kèm theo các triệu chứng như hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi…thì sẽ sử dụng thuốc xông Corticoid giúp chống phù nề, sung huyết.
• Những người bệnh có dấu hiệu nhiễm khuẩn, bội nhiễm thì có thể sử dụng kết hợp thêm kháng sinh.
• Trường hợp người bệnh bị co thắt phế quản, khí quản do hen suyễn, bị viêm phế quản cấp hoặc viêm phổi tắc nghẽn mạn tính…thì sẽ phải dùng thuốc có tác dụng làm giãn phế quản, giúp người bệnh dễ thở hơn.
• Sử dụng thuốc có khả năng làm loãng đờm cũng giúp người bệnh cảm thấy dễ thở hơn.
• Sử dụng nước muối để xông khí dung cho trẻ mắc bệnh viêm họng, viêm tiểu phế quản do tắc đờm. Nước muối sẽ giúp làm loãng đờm, trẻ sẽ dễ thở, dễ ho và đẩy hết đờm nhớt ra ngoài.
• Xông khí dung bằng tinh dầu khuynh diệp, bạc hà, sả, chanh, lá tía tô…có tác dụng sát trùng, làm thông thoáng khoang mũi, từ đó giúp khắc phục các triệu chứng cảm cúm hiệu quả.

Hướng dẫn sử dụng thiết bị khí dung để điều trị viêm xoang

Để việc điều trị viêm xoang bằng phương pháp khi dung đạt hiệu quả tốt nhất thì người bệnh cần nắm rõ cách thức thực hiện cũng như các nguyên tắc của thiết bị.

Bạn cần chuẩn bị các loại thuốc sau:

• Thuốc Corticoid: không được quá 50mg hydrocortison.
• Thuốc giúp co mạch ephedrin hay naptazolin: khoảng 2 – 3
• Thuốc kháng sinh: sử dụng loại thuốc mà bác sĩ chỉ định với liều lượng phù hợp. Một số loại kháng sinh thường được chỉ định dùng như Gentamycine, Dexacol.
• Tinh dầu tùy loại có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn, se khít niêm mạc.

Các loại thuốc này cần được sử dụng theo sự tư vấn và chỉ định của bác sĩ nhằm đảm bảo thuốc phù hợp và an toàn nhất cho sức khỏe của người bệnh.

Các bước thực hiện khí dung như sau:

• Người bệnh tiến hành vệ sinh khoang mũi bằng cách nhỏ nước muối sinh lý, thuốc co mạch, sau đó hút dịch hoặc xì mũi thật mạnh. Cần phải đảm bảo đường thở phải thật thông thoáng, có như vậy thuốc mới ngấm sâu vào niêm mạc và phát huy công dụng nhanh được.
• Pha thuốc phải đảm bảo thuốc hòa tan hết, nhất là đối với các loại thuốc kháng sinh.
• Nối mặt nạ, ống thở vào cốc đựng thuốc, sau đó đặt mặt nạ lên mặt, điều chỉnh dây cột đảm bảo vừa khít với mặt.
• Để nhẹ hai đầu ống thông vào 2 lỗ mũi, bắt đầu hít thở sâu, đều và từ từ bằng miệng, cứ hít thật sâu rồi ngưng khoảng 1 – 2 giây thì thở ra chậm rãi.
• Cứ thực hiện như vậy cho đến khi hết lượng thuốc trong cốc, thường thì sẽ mất khoảng 10 – 20 phút cho một cốc thuốc.

Hướng dẫn cách kiểm tra máy khí dung trước khi thực hiện:

Để đảm bảo thiết bị khí dung hoạt động tốt, không gặp trục trặc trong quá trình thực hiện cũng như không lãng phí thuốc thì bạn hãy kiểm tra máy trước bằng cách sau:

• Đặt một chiếc gương trước máy và phun nhẹ, nếu thấy gương mờ là được.
• Quan sát kích cỡ hạt khí được phun ra, nếu kích thước lớn hơn 100 micron thì cần điều chỉnh lại cho nhỏ hơn vì hạt quá lớn sẽ rất khó đi sâu vào khoang mũi.

Một số lưu ý khi điều trị viêm xoang bằng phương pháp khí dung

Để việc điều trị đạt hiệu quả như mong muốn, tránh các rủi ro phát sinh trong quá trình khí dung thì người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Thiết bị khí dung thì bạn có thể tìm mua tại cửa hiệu thuốc tây uy tín nhưng thuốc dùng để khí dung thì bắt buộc phải sử dụng theo sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, không tùy tiện mua thuốc để tránh gây tác hại cho sức khỏe.
• Với các loại thiết bị khí dung thông thường thì cứ khoảng 10 – 15 phút thì sẽ dùng khoảng 2 – 3ml thuốc. Mỗi ngày có thể thực hiện khí dung khoảng 1 – 3 lần để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Các bước pha thuốc trước khi khí dung phải tuân thủ các nguyên tắc nhất định. Tuyệt đối phải đúng thuốc, đúng liều lượng, không quá loãng cũng không được quá đặc.
• Trong quá trình khí dung, người bệnh cần lưu ý tập trung hít thở thật sâu, chậm rãi để thuốc đi sâu vào phổi, thẩm thấu sâu vào vùng viêm nhiễm, tổn thương.
• Không nên thở gấp, thở nhanh hay nhịn thở trong lúc khí dung. Có thể bỏ máy ra để nghỉ hoặc xì bớt dịch mũi trong xoang.
• Điều chỉnh kích thước của hạt thuốc sao cho phù hợp nhất, giúp thuốc dễ dàng đi sâu vào bên trong phổi. Vì hạt thuốc có kích thước quá to sẽ rất khó thẩm sâu vào trong.
• Không nên áp dụng phương pháp khí dung cho trẻ em dưới 10 tuổi. Vì cơ thể trẻ chưa hoàn thiện, hệ thống niêm mạc còn yếu ớt nên thuốc có thể gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của trẻ. Chẳng hạn như làm hỏng chức năng sinh lý bình thường của hệ thống điều tiết chất nhầy của trẻ, gây dị ứng…

Bệnh viêm xoang có rất nhiều thể khác nhau nên cách điều trị cũng sẽ không giống nhau. Chẳng hạn như những người bị viêm xoang thì phải dùng kháng sinh, còn người bị viêm xoang mũi dị ứng thì không cần. Chính vì vậy, bắt buộc người bệnh phải thăm khám tại bệnh viện, được bác sĩ chuyên khoa tư vấn loại thuốc đặc trị phù hợp, tránh tình trạng sử dụng thuốc không cần thiết vừa tốn kém vừa gây ra tác dụng phụ.

Lạm dụng khí dung để điều trị viêm xoang có sao không?

Bên cạnh những ưu điểm tuyệt vời khi điều trị viêm xoang bằng phương pháp khí dung thì phương pháp này cũng có khuyết điểm. Vậy khuyết điểm đó là gì?

Một số người cứ nghĩ rằng thực hiện khí dung càng nhiều thì bệnh tình sẽ ngày càng thuyên giảm và khỏi dứt điểm. Tuy nhiên, trên thực tế thì việc lạm dụng quá nhiều và trong thời gian dài sẽ gây ra tình trạng cơ thể thích nghi và phụ thuộc vào thuốc, gây tổn hại cho chức năng phổi. Nguyên nhân là do thuốc khí dung hầu hết là thuốc Corticoid, khi sử dụng quá liều sẽ gây ra tác dụng phụ.

Lạm dụng phương pháp này còn gây nghiện và suy giảm chức năng khứu giác rất nguy hiểm. Đối với trẻ nhỏ có thể gây ức chế hô hấp, nếu sử dụng thuốc dạng dung dịch để khí dung có chứa nhóm thuốc aminoglycosid cho trẻ nhỏ chưa biết nói có thể gây ngộ độc và mất vĩnh viễn thính giác.

Không những vậy, những người mắc bệnh hen suyễn thì không nên tự thực hiện khí dung tại nhà. Vì khi người bệnh khi dung nhiều, người thân sẽ rất khó biết được dấu hiệu của bệnh hen suyễn và khi phát bệnh ra thì đã ở tình trạng nguy kịch.

Ngoài ra, một biến chứng nữa có thể kể đến khi lạm dụng phương pháp khí dung đó chính là gây phản xạ co thắt phế quản rất nguy hiểm.

Đặc biệt, người bệnh cần biết quy tắc chung khi áp dụng phương pháp khí dung đó chính là đảm bảo chống nhiễm trùng. Chính vì vậy, mỗi lần khí dung là phải sử dụng một bộ dây mới, tuy nhiên nhiều gia đình vì tiết kiệm nên tái sử dụng nhiều lần và gây hại cho sức khỏe.

Cuối cùng, lạm dụng khí dung quá nhiều có thể gây ra một số tác dụng phụ tại chỗ trong quá trình khi dung như gây ho, khàn giọng, kích thích niêm mạc hầu họng, nấm họng, kích thích da mặt do dùng mặt nạ nhiều…Chính vì vậy, người bệnh cần súc miệng và rửa mặt sau mỗi lần khí dung.

Cách vệ sinh và bảo quản thiết bị khí dung

Vệ sinh và bảo quản thiết bị khí dung tốt sẽ giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ máy bị hư hỏng, tránh được việc nhiễm trùng. Chính vì vậy, người bệnh cần lưu ý và tuân thủ thực hiện tốt một số điều dưới đây sau mỗi lần sử dụng xong:

• Tháo mặt nạ hoặc ống thở miệng cùng với cốc chứa thuốc ra khỏi ống dẫn nhựa. Đem rửa sạch tất cả các bộ phận này dưới vòi nước rồi cho lên kệ để khô. Sau đó, lắp hoàn chỉnh thiết bị lại và bật cho máy chạy khoảng 10 – 20 giây nhằm giúp thiết bị khô ráo ở bên trong.
• Không cho cả máy vào trong nước.
• Phần ống dẫn bằng nhựa không cần rửa.
• Đều đặn mỗi tuần nên rửa mặt nạ hoặc ống thở miệng, cốc đựng thuốc, ống tiêm hoặc ống nhỏ giọt bằng xà phòng diệt khuẩn rồi mới rửa lại bằng nước sạch. Sau đó lau khô phía ngoài và thực hiện làm khô phía trong bằng cách bật máy lên.

Khí dung là một phương pháp có khả năng điều trị các bệnh lý đường hô hấp, đặc biệt là viêm xoang rất tốt. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tốt nhất và an toàn nhất thì người bệnh nên tham khảo sự tư vấn của bác sĩ chuyên gia hô hấp. Khi thực hiện hãy nhớ thực hiện đúng cách, tránh lạm dụng và phối hợp với một lối sống, chế độ dinh dưỡng khoa học giúp cải thiện bệnh tốt hơn.

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Chúng tôi không đưa ra bất kỳ sự chẩn đoán, lời khuyên và phương pháp điều trị thay thế chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Có thể bạn quan tâm: Chữa viêm xoang bằng nước muối: Bạn đã làm đúng chưa?